سرطان مری
سرطان مری
سرطان مری (Esophageal cancer) به معنی سرطانی است که از سلول های مری منشا گرفته باشد. کانسر مری بسته به عامل ایجاد سرطان اصولاً دو نوع است: سرطان سلول های سنگفرشی مری (SCC) و یا آدنوکارسینوم مری. سرطان سلول های سنگفرشی عمدتا در قسمت فوقانی و میانی مری ایجاد میشود. آدنوکارسینوما غالبا در بافت غده ای در قسمت تحتانی مری (محل اتصال مری به معده) به وجود می آید. علائم و درمان این دو نوع مشابه میباشد. در مواردی که سرطان قابل درمان نباشد٬ بیمار به بخش پالیاتیو برای مراقبتهای تسکینی٬ معرفی میگردد.
سببشناسی
مصرف دخانیات: مصرف سیگار همراه با افزایش خطر سرطان مری پیشرفته است. اگر یک فرد سیگاری، الکل زیادی مصرف کند، خطر به میزان زیادتری وجود دارد.
الکل: مصرف الکل، خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهد.
رژیم غذایی: رژیم غذایی پر چربی و با پروتئین و کربوهیدرات کم به نظر می رسد که خطر سرطان مری را افزایش می دهد. مصرف نیتروزامین (که یک افزودنی غذایی است) خطر سرطان مری را افزایش می دهد.
سن: خطر سرطان مری با افزایش سن زیاد می شود. بیشترین شانس سرطان مری در گروه سنی 70 تا 80 سال است.
جنس: مردان سه برابر، خطر بیشتری برای سرطان مری نسبت به زنان دارند.
نژاد: نژاد آفریقایی- آمریکایی سه برابر، خطر بیشتری برای سرطان مری نسبت به نژادهای قفقازی دارند.
تحریک طولانی مدت مری به وسیله اسید: بیماری ریفلاکس معده به مری، اساسا به این معنی است که اسید معده از سمت معده به مری بر می گردد. افراد دچار ریفلاکس طولانی مدت، در معرض خطر بالای سرطان مری هستند.
مری بارت: افرادی که دچار ریفلاکس طولانی مدت هستند، احتمالا دچار مری بارت می شوند. در این بیماری، سلول هایی که مری را می پوشانند در اثر تماس طولانی مدت با اسید معده، شبیه سلول های پوشاننده معده می شوند. این حالت با خطر بالایی از سرطان مری همراه است.
تماس شغلی با مواد شیمیایی: تماس طولانی مدت با برخی مواد شیمیایی هم چون پرکلرواتیلن، شانس ابتلا به سرطان مری را بالا می برد. این ماده در صنایع خشکشویی معمولا به کار می رود.
مصرف زیاد مایعات خیلی داغ: مصرف زیاد مایعات خیلی داغ مثل چای داغ، احتمالا خطر ابتلا به سرطان مری را بالا می برد.
آسیب های مری
کمبود شدید آهن
سابقه قبلی سرطان
اشالازی: حالتی است که در آن انتهای مری، بسته باقی می شود و جلوی عبور غذا و مایعات به معده را می گیرد. مری در بالای محل گرفتگی، نازک و متسع می شود. ادامه این حالت در طولانی مدت، شانس ابتلا به سرطان مری را بالا می برد.
علایم بیماری
متأسفانه در ابتدا، بیمار علامتی ندارد، ولی در مراحل پیشرفته بیمار دچار دیسفاژی (اختلال در بلع) میشود. دشواری بلع زمانی بروز میکند که تقریبا ۷۵٪ قطر طبیعی مری اشغال شده باشد که ابتدا در مورد غذاهای جامد است ولی به تدریج حتی نوشیدن مایعات نیز دشوار می شود. کاهش وزن، احساس توده و برجستگی در گلو و بلع دردناک نیز ممکن است با پیشرفت بیماری دیده شوند. رگورژیتاسیون (بالا آمدن غذای هضم شده بدون زور و فشار) غذای هضم نشده همراه با تنفس بدبو، سکسکه که ممکن است با استفراغ و پنومونی آسپیراتیو (التهاب لایههای ریه) همراه باشد، از دیگر علائم این بیماری هستند. در صورتی که سرطان به خارج از مری انتشار یابد اغلب نخست به غدد لنفاوی می رود در مراحل بعدی به کبد، ریه ها، مغز و استخوان ها گسترش می یابد. پیش آگهی سرطان مری در مراحل پیشرفته وخیم است. این بیماری در ایران به خصوص استان گلستان شایع است. علایم شایع شامل مشکل یا درد به هنگام بلع٬ کاهش وزن سریع٬ استفراغ مخاط خونآلود است.
تشخیص
در صورت پیدایش دشواری بلع و یا علائم دیگر ارزیابی و تشخیص را می توان با آندوسکوپی و یا رادیوگرافی با باریوم انجام داد. مزیت آندوسکوپی این است که امکان نمونه برداری از تومور را میسر می نماید.
درمان
مهمترین عامل در پیش بینی طول عمر بیماران که بر انتخاب روش درمانی تأثیر می گذارد مرحله تومور است. جراحی در مراحل اولیه مؤثر میباشد. بطور همزمان یا منحصرا می توان شیمی درمانی و پرتو درمانی نیز انجام داد. گزاردن استنت مری توسط آندوسکپ می تواند موجب بهبودی بلع و کیفیت زندگی در این بیماران شده و صدمات ناشی ازجراحی را ایجاد نمی کند. جراحی اندوسکوپیک با لیزر نیز ممکن است. در مراحل پیشرفته بیماری جراحی جهت عنوان کمک به عبور غذا صورت می گیرد و درمانی نیست.
پیش آگاهی بیماران مبتلا به کارسینوم مری وخیم است. به همین جهت بسیاری از پزشکان معالجه خود را منحصر به کنترل بیماری مینمایند. جراحی تمام تومور (ازوفاکتومی) تنها در 40 درصد موارد مسیر بوده و سلول های تومورال باقیمانده کرارا در حاشیه ناحیه بریده شده، وجود دارند. نتایج شیمی درمانی با مخلوطی از داروها مشتمل بر سیس پلاتین در 30 تا 60 درصد بیماران درمان شده، موفقیت آمیز میباشد. اقدامات درمانی مشتمل بر شیمی چند داروی ، رادیوتراپی به عنوان راه درمانی اولیه است که به تنهایی یا به دنبال اقدام به رزکسیون جراحی نیز صورت میپذیرد.
برای بیماران لاعلاج که تومورهای مری با جراحی قابل رزکسیون نیست، معالجه دیسفاژی، سوء تغذیه و فیستول به مری عملکرد عمدهای محسوب میشود. روش تسکین این عوارض وابسته به سرطان دیلاتاسیون مکرر توسط آندوسکوپ، انجام جراحی به منظور گاستروستومی یا ژوژنوستومی به منظور رساندن مایعات و غذا به مریض و وارد کردن یک پروتز پلی ونیل برای از میان بردن مواد غذایی از کنار تومور میباشد. به نظر میرسد سوزاندن آندوسکوپ تومورهای مسدود کننده توسط لیزر امید بخش ترین این روش ها است.
آیا سرطان مری قابل پیشگیری است؟
برخی عوامل خطری که در ارتباط با سرطان مری هستند، مثل کشیدن سیگار قابل تغییرهستند، اما برخی مثل سن و نژاد غیر قابل تغییرند.
شما می توانید برخی کارهای زیر را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مری انجام دهید:
نکشیدن سیگار و اجتناب از مصرف زیاد الکل
درمان مناسب و سریع بیماری هایی که می توانند در ایجاد سرطان مری نقش داشته باشند.
برخی تغییرات دیگر در شیوه زندگی مثل کاهش مصرف چربی، اجتناب از خوردن مایعات داغ، عدم مصرف نیتروزامین، مصرف مناسب میوه ها و سبزیجات.
سرطان مری در ایران
سرطان مری یکی از 10 سرطان شایع در جهان است. ایران یکی از مناطق با خطر بالای سرطان مری است.
بیشتر موارد سرطان مری در ایران در شمال و مناطق شمال بوده است.
در یک پژوهش که توسط موسسه سرطان ایران انجام شد، 9 درصد همه سرطان ها و 27 درصد سرطان های گوارشی در ایران، سرطان مری بوده است.
منطقه انتهایی مری بیشتر درگیر بوده است.
مصرف آرد گندم و مصرف چای داغ، شانس ابتلا به سرطان مری را افزایش داده است.
نظر بدهید