زخم معده
زخم معده چیست؟
زخم معده به جراحات دردناکی گفته می شود که در جداره داخلی معده و یا قسمت آغازین روده کوچک که اثنی عشر نامیده می شود وجود دارد.
چه عاملی موجب بروز زخم معده می شود؟
هیچ دلیل مشخص و واحدی برای بروز زخم معده یافت نشده است. با این حال، امروزه روشن شده است که زخم معده نتیجه عدم توازن مایعات گوارشی معده و اثنی عشر است. به طور کلی از جمله دلایل بروز زخم معده می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. عفونت در اثر نوعی باکتری که هلیکوباکتر پیلوری (H.pylori) نامیده می شود.
در گذشتههای نه چندان دور تصور میشد شیوه زندگی مانند علاقه زیاد به غذاهای پرادویه یا شغلهای استرسزا، ریشه زخممعده هستند، اما امروزه پزشکان دریافتند که علت اصلی زخممعده، استرس یا رژیم غذایی نیست بلکه آلوده شدن به باکتری خاصی به نام هلیکوباکتر پیلوری علت اصلی آن است. این باکتری در بزاق وجود دارد و از طریق استفاده از قاشق و چنگال فرد آلوده یا خوردن غذای نیمه کاره دیگران منتقل میشود.
2. استفاده از مسکن هایی که داروهای ضد تورمی غیر استروئیدی یا NSAIDS نامیده می شوند، از جمله آسپیرین، ناپروکسن، ایبوپروفن ، کتوپروفن و برخی داروهای درمانکننده بیماری آرتریت (درد و ورم مفاصل) از جمله این داروها است که میتوانند باعث زخم معده شوند. به همین علت باید از مصرف هر گونه دارو بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. مصرف سیگار و الکل هم از دیگر علل زخم معده است.
3. تولید بیش از حد اسید توسط گاسترینوم، تومورهای تولید کننده سلول های اسیدی معده
علائم ابتلا به زخم معده چیست؟
زخم معده ممکن است علائمی داشته و یا نداشته باشد. اما به طور کلی از جمله علائم زخم معده می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. رایجترین علامت زخممعده، درد سوزشی که از جناغ سینه تا بالای ناف میتواند احساس شود. این درد به علت تماس اسید معده با منطقه آسیب، ایجاد میشود. این درد از یک ساعت بعد از غذا خوردن شروع میشود و تا ساعتها ادامه پیدا می کند. همچنین شبها شعلهور شده و میتواند فرد را از خواب بیدار کند. این درد در زمان خالی بودن معده بدتر میشود، لذا باید از گرسنگی اجتناب کرد. زخم معده میتواند برای مدتی فروکش کند ولی بعد از چند هفته علائم بیماری بر میگردد لذا حتما باید برای درمان آن اقدام کرد.
در موارد کمتر، علائم دیگری هم در زخم معده دیده میشود:
1. نفخ
2. سوزش معده
3. تهوع یا استفراغ
در موارد حاد ممکن است علائم زیر نیز وجود داشته باشد:
1. مدفوع سیاه یا تیره (به دلیل خونریزی)
2. بالا آوردن خون به رنگ قرمز یا ممکن است شبیه به تفاله قهوه باشد.
3. کاهش وزن
4. درد شدید در ناحیه میانی یا بالایی معده
5. تغییر اشتها
در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
1- استفراغ خونی
2- بالا آوردن غذایی که چند ساعت یا چند روز قبل خورده شده است.
3- احساس سرما یا مرطوب بودن پوست
4- احساس ضعف یا سرگیجه غیر عادی
5- مدفوع خونی (خون ممکن است مدفوع شما را سیاه رنگ یا قیری شکل کند)
6- احساس تهوع مداوم یا استفراغ کردن مکرر
7- احساس درد شدید و ناگهانی
8- کاهش وزن پایدار
9- با مصرف دارو، دردتان کم نشود.
10- درد به قسمت پشت بدن کشیده شود.
زخم معده تا چه حد می تواند جدی باشد؟
گر چه زخم های معده معمولاً خود به خود بهبود می یابند، نباید نشانه های هشدار دهنده آنها را نیز نادیده گرفت. زخم معده در صورتی که به درستی درمان نشود، می تواند به مشکلاتی جدی منتج گردد. از جمله این مشکلات می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. خونریزی
2. سوراخ (به وجود آمدن حفره در دیواره معده)
3. انسداد مجرای معده در نتیجه تورم یا زخمی که راه معده به اثنی عشر را بسته است.
استفاده از NSAIDS ها می تواند بدون آن که هیچ یک از علائم فوق را به وجود آورد، موجب ابتلا به زخم معده گردد. ریسک ابتلا به این نوع زخم معده به خصوص در مورد افراد مسن و کسانی که پیشتر سابقه ابتلا به زخم معده را داشته اند مطرح است.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم معده هستند؟
اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما مصداق داشته باشد بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به زخم معده خواهید بود:
1. عفونت در اثر باکتری H.pylori
2. مصرف NSAIDS هایی هم چون آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن
3. سابقه خانوادگی ابتلا به زخم معده
4. ابتلا به بیماری های دیگری هم چون بیماری های کبدی، کلیوی یا ریوی
5. نوشیدن مکرر مشروبات الکلی
6. سن بالای 50 سال
زخم معده چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک معالج به راحتی می تواند با مطرح کردن پرسش هایی درباره علائم و نشانه هایی که تجربه کرده اید در مورد ابتلای شما به زخم معده نتیجه گیری کند. با این حال، برای آن که تشخیص خود را تأیید کند از تست های متعددی بهره می جوید. ابتدا ممکن است از شما بخواهد برای مدت کوتاهی داروهای ضد اسید استفاده کنید، مانند آن دسته داروهایی که برای سوزش معده تجویز می شوند.
در صورت نیاز ممکن است پزشک انجام اندوسکوپی را برای شما تجویز نماید. همانطور که می دانید اندوسکوپی به وسیله وارد کردن ابزار کوچکی از طریق حلق به درون معده انجام می شود تا هر گونه ناهنجاری یا وضعیت غیر طبیعی مشاهده گردد.
معمولا در افراد جوان اگر علامتهایی مانند کاهش وزن، کمخونی، استفراغ و احساس گیر کردن غذا وجود نداشته باشد و فقط درد معده داشته باشند، باید از آنها آزمایش خون و تست تنفسی برای میکروب هلیکوباکتر گرفته شود و در صورت اثبات آن، درمان شوند. ولی در افرادی که بالای 40 سال سن دارند یا دچار کم خونی، تهوع و استفراغ هستند یا احساس گیر کردن غذا دارند حتماً باید آندوسکوپی انجام شود چون سرطان معده در کشور ما شایع است. البته اغلب پزشکان بدون انجام اندوسکوپی به درمان زخم معده بیماران خود اقدام می کنند.
درمان زخم معده
درمان زخم معده روش های متعددی دارد. از جمله تغییر سبک زندگی، محدود کردن مصرف لبنیات، استفاده از داروهای مناسب و یا در صورت نیاز انجام عمل جراحی.
تغییر سبک زندگی
برای درمان زخم معده ابتدا می بایست موادی را که احتمال دارد موجب بروز زخم معده شوند از برنامه زندگی خود حذف کنید، مثلاً مصرف مشروبات الکلی و یا سیگار کشیدن را. در صورتی هم که تشخیص داده شود زخم معده شما در اثر مصرف NSAIDSها ایجاد شده باید مصرف آنها را متوقف کنید.
درمان زخم معده به وسیله دارو
داروهایی که برای درمان زخم معده تجویز می شوند به قرار زیر می باشند:
- PPI داروهای PPI میزان اسید را کاهش داده و موجب بهبود زخم معده می شوند. از جمله این داروها می توان بهPrilosec, Prevacid, Aciphex, Protonix, Zegerid, Dexilant, Nexium اشاره کرد.
- آنتی بیوتیک. در صورتی که به عفونت مبتلا باشید برای شما آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد. ترکیبات مختلفی از آنتی بیوتیک ها وجود دارند که برای مدت یک یا دو هفته به همراه یکی از انواع PPI تجویز می شوند.
- اگر مبتلا به باکتری هلیکوباکترپیلوری باشید حتما باید درمان آنتیبیوتیکی چند دارویی برای مدت دو ماه استفاده کنید. همچنین داروهای کاهش دهنده اسید معده مانند رانیتیدین، فاموتیدین، امپرازول و ... به کاهش درد معده کمک میکند.
- اندوسکوپی. برخی از زخم های معده ای که در حال خونریزی هستند از طریق انجام اندوسکوپی بهبود می یابند.
- جراحی. برخی اوقات در صورتی که زخم معده موجب ایجاد حفره ای در دیواره معده شده و خونریزی زیادی ایجاد شده باشد که از طریق اندوسکوپی قابل درمان نباشد به جراحی نیاز خواهد بود.
اگر زخم معده دارید حتما موارد زیر را رعایت کنید:
1- تعداد وعدههای غذایی خود را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید تا معده شما خالی نماند.
2- آهسته غذا بخورید و آن را کامل بجوید.
3- از مصرف گوشت و ماهی دودی و نمک سود شده همچنین انواع شور و آجیلهای پر نمک بپرهیزید.
4- مصرف چای و قهوه و نوشیدنیهای گازدار را کاهش دهید.
5- سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید.
6- با آرامش غذا بخورید و از استرس پرهیز کنید.
7- افسردگی، ناراحتی و استرس را از خود دور کنید و فقط بخندید. پس بروید به سوی خنده درمانی!
8- هیچگاه سرخود از آسپیرین یا مسکنهای مانند بروفن استفاده نکنید. در دردهای معمولی میتوانید استامینوفن مصرف کنید.
9- توصیه شده است که مبتلایان به این بیماری از مصرف وعده غذایی حجیم قبل از خواب اجتناب کنند.
10- در گذشته شیر غذای مهمی در درمان زخم معده محسوب میشد، علت مصرف آن این بوده است که تصور میشد شیر باعث خنثیسازی محتویات معده میشود اما ثابت شده بهعلت اینکه محتوی کلسیم و پروتئین شیر بالاست، یک تحریککننده قوی ترشح اسید معده است. به همین دلیل مصرف متناوب و مکرر شیر برای درمان زخم معده توصیه نمیشود.
11- از قاشق و چنگال دیگران استفاده نکنید، از لیوان دیگران آب نخورید.
12- مواد غذایی مفید برای زخم معده شامل:
عسل، بادام، موز، شیرین بیان، نعناع، بابونه
13- مواد غذایی غیرمجاز در زخم معده شامل:
شیر، خامه، شیر کاکائو، قهوه، چایی، انواع نوشابهها، الکل، غذاهای ادویهدار خصوصا فلفل، غذاهای پرچرب مثل آبگوشت، سبزیجات نفاخ مانند کلم، ترب، تربچه، خیار، شلغم، پیاز و پیازچه، میوههای نفاخ مانند هندوانه، گیلاس، گوجه سبز، هلو، چغاله بادام و زیتون میوههای ترش مانند پرتقال و نارنگی.
چطور می توان از ابتلا به زخم معده جلوگیری کرد؟
برای کاهش ریسک ابتلا به زخم معده:
- سیگار نکشید.
- مشروبات الکلی ننوشید.
- از مصرف زیاد آسپیرین و یا NSAIDSهای دیگر بپرهیزید.
مشکل درمان بیماری از طریق داروهای شیمیایی
در مراجعات مکرر بیمارانی که سالیان درازی را با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند و با بررسی های انجام شده در مورد داروهای تجویز شده برای درمان این بیماری به این نتیجه می رسیم که:
بیماری بسیار طولانی بوده و بیمار در مدت طول درمان به علت بی حوصلگی پرهیز لازم را نگه نمی دارد و بیماری درمان نمی شود.
اکثر داروهای تجویز شده به عنوان کم کننده اسید معده عمل می کنند و به عمل ترمیم کمک چندانی نمی کنند و بیمار از فرصت بدست آمده از کم شدن اسید معده باید کاملا با رعایت پرهیز داده شده به بهبود زخم معده کمک کند؛ که این امر معمولا به علت همکاری نکردن بیمار در طول درمان ناموفق است.
درمان از نظر طب سنتی
1. این داروها ضمن ایجاد دیواره ای عایق نسبت به اسید معده دخالت در امر ترمیم بافت های آسیب دیده معده همزمان با کاهش درد در طول درمان سرعت بهبود را بسیار بالا می برند.
2. استفاده از داروی بومادران به همراه شیرین بیان به دلیل داشتن ماده ای به نام ماکازولین و کامازولین (در بومادران) اثر ضد درد و ضد التهابی دارو را دو چندان می کند.
فوائد استفاده از داروهای گیاهی
استفاده از داروهای گیاهی همراه یا به جای داروهای شیمیایی سرعت بهبود را به شکل معجزه آسایی افزایش می دهد و ما این امر را بارها تجربه کرده ایم. اشخاصی که سال های سال با این بیماری اخت گرفته بودند با مصرف داروهای گیاهی در مدت 40 روز به بهبودی کامل رسیده اند.
درمان قطعی التهاب معده، زخم معده و عفونت هلیکوباکتریایی فقط با مصرف یک داروی گیاهی آنهم به مدت 40 روز کاملا بهبود می یابد.
گیاه شیرین بیان که خواص آن از دیرباز بر همگان آشکار است اما مقدار مصرف، نحوه مصرف، زمان مصرف و خطرات احتمالی مصرف خود سرانه آن در درمان بیماری های معده آن را کمرنگ کرده است.
مصرف تنتور شیرین بیان و بومادران به نسبت لازم و مدت لازم در 40 روز بیماری های معده شما را به طور کامل بهبود می بخشد.
شما با رعایت موارد پرهیز یاد شده به مدت کم و مصرف تنتور شیرین بیان و بومادرن بهبودی خود را که سال ها منتظر آن بودید قبل از خطرساز بودن بیماریتان ، در عرض 40 روز بدست خواهید آورد.
نظر بدهید